Sức khỏe gan: Thực phẩm bổ sung để thải độc – lợi ích và rủi ro

Gan không chỉ là tuyến tiêu hóa lớn nhất trong cơ thể mà còn là cơ quan thiết yếu đóng vai trò trung tâm đối với sức khỏe. Trên thực tế, gan cần thiết để giúp loại bỏ độc tố và hỗ trợ chức năng miễn dịch, trao đổi chất, tiêu hóa và hơn thế nữa.

Trong bài viết này, chúng ta xem xét những lợi ích được cho là của việc bổ sung giải độc (thải độc) gan, cùng với những rủi ro tiềm ẩn và những lo ngại về tính an toàn. Ngoài ra, bài viết còn giới thiệu một số thành phần khác được chuyên gia khuyên dùng có thể có lợi cho việc duy trì sức khỏe của gan.

1. Thực phẩm bổ sung thải độc gan là gì?

Nhiều chất bổ sung thải độc gan trên thị trường tuyên bố là giúp tăng cường chức năng của gan, đóng vai trò quan trọng trong quá trình giải độc và một số khía cạnh khác của sức khỏe. Một số sản phẩm này chứa hỗn hợp các thành phần thực vật được bào chế để tăng cường sức khỏe gan, cùng với nhiều loại vitamin và khoáng chất khác nhau.

Các thành phần phổ biến trong chất bổ sung giải độc gan có thể bao gồm:

• Cây kế sữa
• Chiết xuất atisô
• Nghệ
• Bột rễ bồ công anh
• Chiết xuất rau diếp xoăn
• Chiết xuất cây ngưu bàng

Tuy nhiên, theo Saurabh Sethi, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa và gan được hội đồng chứng nhận ở Fremont, California, mặc dù thuật ngữ “giải độc gan” thường được sử dụng trong y học thay thế và tiếp thị nhưng nó không có định nghĩa rõ ràng. Tuy nhiên, mặc dù không có chất bổ sung cụ thể nào có thể đảm bảo sức khỏe gan nhưng một số thành phần có thể có lợi trong việc hỗ trợ chức năng gan, BS. Saurabh Sethi cho biết.

2. Thuốc bổ sung thải độc gan có hiệu quả không?

Sam Schleiger, chuyên gia dinh dưỡng y học chức năng có trụ sở tại Milwaukee cho biết: “Gan là một cơ quan đặc biệt có chức năng giải độc cơ thể một cách tự nhiên bằng cách lọc chất độc và chuyển hóa các chất. Đương nhiên, gan thực hiện chức năng này một cách hiệu quả mà không cần bổ sung thêm.”

Trong khi Schleiger chỉ ra rằng các chất bổ sung có thể không cần thiết để duy trì lá gan khỏe mạnh nhưng có thể mang lại một số lợi ích. Hỗ trợ gan thông qua chế độ ăn uống chất lượng và các chất bổ sung cụ thể đã được chứng minh là có tác dụng hỗ trợ sức khỏe gan. Các chất bổ sung hỗ trợ giải độc gan thông thường chứa các thành phần có lợi cho sức khỏe, chẳng hạn như cây kế sữa, chiết xuất nghệ hoặc atisô.

3. Lợi ích của việc bổ sung thải độc gan

Một số chất bổ sung gan được tuyên bố là mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Theo các công ty cung cấp chúng, một số lợi ích được cho là của chất bổ sung gan bao gồm:

• Tăng cường sản xuất mật
• Trao đổi chất tối ưu
• Tăng cường giải độc
• Hỗ trợ tái tạo gan
• Hỗ trợ chức năng tế bào gan

Tiến sĩ Sethi lưu ý rằng không phải tất cả những lợi ích này đều được khoa học chứng minh. Tiến sĩ Sethi cho biết: “Mặc dù một số chất bổ sung nhất định có thể hỗ trợ sức khỏe gan nhưng không có đủ bằng chứng khoa học chứng minh tính hiệu quả của các chất bổ sung giải độc gan cụ thể trong việc tăng cường quá trình giải độc tự nhiên của gan”.

Ngoài ra, mặc dù một số loại thảo mộc và chất dinh dưỡng cụ thể có thể có lợi cho một số khía cạnh nhất định của sức khỏe gan nhưng hãy nhớ rằng không phải tất cả các chất bổ sung giải độc gan đều chứa cùng một bộ thành phần. Vì vậy, tốt nhất bạn nên chọn sản phẩm chất lượng cao với các thành phần được nghiên cứu lâm sàng để phát huy tối đa lợi ích bổ gan tiềm ẩn.

4. Tác dụng phụ bổ sung thải độc gan

Giống như hầu hết các chất bổ sung và thuốc khác, chất bổ sung giải độc gan có thể có một số tác dụng phụ và rủi ro bất lợi. Schleiger cho biết, đối với những người mới bắt đầu, chất lượng của các chất bổ sung gan có thể thay đổi khá nhiều và một số sản phẩm có thể chứa các thành phần không được tiết lộ hoặc chất gây ô nhiễm ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.

BS. Schleiger cho biết thêm, một số chất bổ sung cũng có thể tương tác với một số loại thuốc và làm tăng hoặc giảm hiệu quả của chúng, đồng thời lưu ý rằng một số thành phần nhất định có thể gây ra phản ứng dị ứng, vì vậy nên kiểm tra nhãn thực phẩm bổ sung nếu bạn bị dị ứng.

Các thành phần cụ thể trong chất bổ sung cũng có thể gây ra tác dụng phụ. Ví dụ, bồ công anh (một thành phần phổ biến trong thuốc bổ gan) có thể gây ợ nóng, đau dạ dày, tiêu chảy và phát ban trên da. Các loại thảo mộc khác được sử dụng trong các chất bổ sung này, chẳng hạn như cây kế sữa có thể làm giảm lượng đường trong máu ở những người mắc bệnh đái tháo đường type 2 và gây ra các vấn đề về tiêu hóa.

5. Thực phẩm bổ sung thải độc gan có an toàn không?

Tiến sĩ Sethi cho biết: “Sự an toàn và tác dụng phụ của các chất bổ sung giải độc gan có thể khác nhau tùy thuộc vào sản phẩm cụ thể và thành phần được sử dụng”. Ông nói thêm rằng một số phương pháp giải độc gan hoặc phương pháp nhịn ăn cực độ cũng có thể gây hại cho sức khỏe và có thể gây ra các vấn đề như mất cân bằng điện giải hoặc thiếu hụt dinh dưỡng. Ngoài ra, một số chất bổ sung có thể gây hại nhiều hơn là có lợi do gây tổn thương gan do thuốc.

Thay vì dựa vào các chất bổ sung để giữ cho gan khỏe mạnh, việc thực hiện một số thay đổi trong chế độ ăn uống và lối sống có thể có lợi hơn. Một số cách bạn có thể duy trì sức khỏe gan và bảo vệ chống lại bệnh gan bao gồm:

• Duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh bằng cách duy trì hoạt động và tuân theo chế độ ăn uống cân bằng.
• Tránh các hoạt động có thể khiến gan có nguy cơ bị tổn hại và mắc một số bệnh (chẳng hạn như viêm gan), bao gồm sử dụng ma túy trái phép hoặc quan hệ tình dục không an toàn với nhiều bạn tình.
• Hãy kiểm tra thường xuyên nếu có nguy cơ mắc bệnh gan.

6. Một số loại vitamin và khoáng chất tốt cho gan

Mặc dù không có nhiều nghiên cứu chứng minh lợi ích của việc bổ sung giải độc gan nhưng có một số vitamin, khoáng chất và thành phần thảo dược mà một số nghiên cứu cho thấy có thể hỗ trợ sức khỏe gan được các chuyên gia khuyên dùng:

Vitamin E

Tiến sĩ Sethi giải thích: Vitamin E là một chất chống oxy hóa có thể giúp bảo vệ tế bào gan khỏi stress oxy hóa. Một số nghiên cứu cho thấy nó cũng có thể có lợi cho chức năng gan. Trên thực tế, một đánh giá cho thấy vitamin E có thể cải thiện men gan ở những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.

Tuy nhiên, Tiến sĩ Sethi cũng chỉ ra rằng việc tiêu thụ nhiều vitamin E thực sự có thể có hại và khuyên bạn không nên chỉ dựa vào các chất bổ sung để đáp ứng nhu cầu của mình.

Cây kế sữa

BS. Schleiger cho biết: Cây kế sữa, đặc biệt là hợp chất hoạt tính có tên là silymarin là một trong những chất bổ sung nổi tiếng cho sức khỏe gan. Nó có đặc tính chống oxy hóa và chống viêm, có thể hỗ trợ chức năng của gan.

Trên thực tế, Schleiger cho biết, cây kế sữa đôi khi được sử dụng như một phương pháp điều trị bổ sung cho các bệnh về gan như xơ gan và viêm gan. Theo một đánh giá của tám nghiên cứu, silymarin (có nguồn gốc từ cây kế sữa) đã cải thiện nồng độ men gan một cách hiệu quả ở những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.

Nghệ

Theo Tiến sĩ Sethi, hợp chất hoạt động curcumin trong củ nghệ có đặc tính chống oxy hóa, chống viêm và có thể có tác dụng bảo vệ gan. Một đánh giá của bốn nghiên cứu đã báo cáo rằng liều cao chất curcumin hoặc nghệ có thể cải thiện nồng độ men gan ở những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu sau 8 tuần. Hơn nữa, nghiên cứu khác cho thấy chất curcumin có thể hỗ trợ sức khỏe gan bằng cách giảm viêm và stress oxy hóa.

N-axetylcystein

N-acetylcystein (NAC) là tiền chất của glutathione, một chất chống oxy hóa có liên quan đến giải độc gan. Schleiger cho biết: “NAC đã được nghiên cứu về tiềm năng điều trị nhiễm độc gan do dùng quá liều các chất như acetaminophen (paracetamol)”. Ví dụ, một đánh giá năm 2022 cho thấy NAC thực sự có thể cải thiện tỷ lệ sống sót và giảm tổn thương gan do dùng quá liều acetaminophen.

7. Khi nào cần đi khám?

Nếu chức năng gan là vấn đề đáng lo ngại, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi chuyển sang sử dụng thực phẩm bổ sung. Điều này đặc biệt quan trọng nếu bạn có bất kỳ mối lo ngại tiềm ẩn nào về sức khỏe hoặc đang dùng các loại thuốc khác vì một số chất bổ sung có thể không được khuyến khích. Chuyên gia chăm sóc sức khỏe có thể đưa ra hướng dẫn và lời khuyên dành riêng cho mỗi người dựa trên tình trạng cụ thể…